Ρεπορτάζ της Τάνιας Γεωργιοπούλου στην Καθημερινή για την σημερινή σκληρή πραγματικότητα στα μέρη μας

Δύο χρόνια μετά τις τεράστιες καταστροφές που προκάλεσε ο «Daniel» στη Θεσσαλία, οι πληγές δεν έχουν κλείσει. Πολλοί άνθρωποι στις περιοχές που θάφτηκαν κάτω από το νερό δεν έχουν λάβει το σύνολο των αποζημιώσεων, κάποιοι έχουν εγκαταλείψει τα χωριά τους, πιθανότατα για πάντα, άλλοι, όπως ο κτηνοτρόφος Αργύρης Καψάλης, ο οποίος έχασε δύο φορές τα ζώα του στον «Ιανό» και στον «Daniel», άλλαξαν επάγγελμα. Mε μεγάλη καθυστέρηση δημοπρατήθηκαν και τα έργα αποκατάστασης των υποδομών που επλήγησαν.

Παλαμάς, Βλοχός, Μεταμόρφωση, Μαγουλίτσα, Λεύκη, Ιτέα, Καλογριανά, Ψαθοχώρα, Σταυρός, Πρόδρομος, Μαραθέα, Πορταριάς, Αφέτες, Καλά Νερά... Aτελείωτος ο κατάλογος των μικρών και μεγάλων χωριών που πλημμύρισαν από τις έντονες βροχοπτώσεις που ξεκίνησαν στις 4 Σεπτεμβρίου 2023 από τη Μαγνησία, κυρίως τον Βόλο και το Πήλιο, και συνεχίστηκαν σε πολλές περιοχές σε Καρδίτσα, Τρίκαλα, Λάρισα, Φάρσαλα.

Δεκαεπτά άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, περίπου 100.000 ζώα πνίγηκαν, εκατοντάδες επιχειρήσεις υπέστησαν ζημιές ή και καταστράφηκαν ολοσχερώς. Υποδομές, δρόμοι, πλατείες, γεφύρια, επίσης υπέστησαν μεγάλες ζημιές. Η Περιφέρεια Θεσσαλίας και οι δήμοι των περιοχών πραγματοποίησαν παρεμβάσεις «μπαλώματα» μέχρι να γίνουν τα μεγάλα έργα αποκατάστασης, που ακόμα δεν έχουν ξεκινήσει. Με απόφαση που δημοσιεύτηκε τον Οκτώβριο του 2023, η αρμοδιότητα των έργων συνολικού ύψους 1,5 δισ. ευρώ μεταφέρθηκε στο υπουργείο Υποδομών και οι σχετικές συμβάσεις υπογράφηκαν μόλις τον περασμένο Απρίλιο.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα της επίδρασης που έχουν τα έργα ή μάλλον η απουσία τους στη ζωή των κατοίκων των περιοχών είναι η γέφυρα Διάβα, το μοναδικό έργο που έχει προχωρήσει αρκετά. Η συγκεκριμένη γέφυρα που καταστράφηκε συνέδεε το ομώνυμο χωριό στον Δήμο Μετεώρων με την Καλαμπάκα. Μέσω της γέφυρας το χωριό σχεδόν έμοιαζε με τα περίχωρα της πόλης, μόλις δύο χιλιόμετρα απόσταση. Μετά την κατάρρευση της γέφυρας, καταστήματα και ταβέρνες στη Διάβα έκλεισαν, αφού πλέον η απόσταση με την πόλη μεγάλωσε και φτάνει τα 15 χιλιόμετρα.

Δύο χρόνια μετά την καταστροφή, πολλοί άνθρωποι στις περιοχές που θάφτηκαν κάτω από το νερό έχουν λάβει μόνο την προκαταβολή από τη βοήθεια που τους υποσχέθηκαν και συνεχίζουν να παραδίδουν χαρτιά στις υποστελεχωμένες υπηρεσίες των δήμων και της περιφέρειας γεμίζοντας φακέλους που στοιβάζονται. Πολλοί έχουν εγκαταλείψει τα χωριά πιθανότατα για πάντα. Ενδεικτικά, η Φαρκαδόνα εκτιμάται ότι έχει πλέον 800 κατοίκους από τους 2.500 που είχαν καταγραφεί στην τελευταία απογραφή. Το χωριό Μεταμόρφωση του Παλαμά αποφασίστηκε να μετεγκατασταθεί, έγιναν τα σχέδια, αλλά πηγές της περιφέρειας αναφέρουν στην «Κ» ότι «θα χρειαστούν τουλάχιστον δύο χρόνια ακόμα για να εφαρμοστεί το σχέδιο, και αν τελικά θα εφαρμοστεί».

Ο Αργύρης, η Αθηνά και ο Μάνθος περιγράφουν το πώς ο «Daniel» συνεχίζει να επηρεάζει τη ζωή τους χωρίς να μπορούν να επιστρέψουν στην κανονικότητα, παρά τις υποσχέσεις για στήριξη. «Μετά τον “Daniel” δεν μπορούσα να φτιάξω ξανά τα ζώα. Δεν είχα την οικονομική δυνατότητα. Θα μας έδιναν χρήματα για να ξαναρχίσουμε, μας είχαν πει. Επικοινωνήσαμε πολλές φορές με τις υπηρεσίες και μας είπαν “ναι, αλλά πρέπει να φτιάξετε εσείς ξανά τη μονάδα και να μας φέρετε τα τιμολόγια και θα σας πούμε πόσα θα πάρετε”. Μα αν είχα 100.000 να φτιάξω ξανά τη μονάδα, θα ζητούσα στήριξη;» λέει ο κτηνοτρόφος Αργύρης Καψάλης, ο οποίος μένει στο χωριό Γοργοβίτες, προνομιακό από μια άποψη, αφού απέχει 12 χιλιόμετρα από την Καρδίτσα. Ισως θα ήταν πιο σωστό να τον αποκαλώ «πρώην κτηνοτρόφο». Αφού έχασε δύο φορές τα ζώα του, στον «Ιανό» και στον «Daniel», και δεν είχε τα χρήματα να στήσει ξανά τη μονάδα του, αποφάσισε να αλλάξει επάγγελμα. Αγόρασε λοιπόν ένα μηχάνημα, ένα «“διαβολάκι” όπως το λένε εδώ, για να καθαρίζω τα μαντριά από τα περιττώματα και τις γέννες. Αλλά εδώ και ένα χρόνο ήρθε η ευλογιά και σιγά σιγά χαλάνε τις μονάδες και δεν υπάρχουν πια μαντριά για να καθαριστούν», περιγράφει. Τον ακούω στην άλλη άκρη της γραμμής να γελάει για να μην κλάψει: «Νομίζω ότι με κάποιο τρόπο η κτηνοτροφία μού λέει “δεν έχεις τύχη”. Τι να πω...». Τα ζώα του ήταν ασφαλισμένα και έτσι πήρε αποζημίωση 12.000 ευρώ από τον ΕΛΓΑ μετά που πνίγηκαν. «100 ευρώ για κάθε ζώο, 120 ήταν όλα».

Χωρίς παιδικό σταθμό

Η Αθηνά Μπαλάφα γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Τρίκαλα. Οταν στα 29 της παντρεύτηκε, αποφάσισε με τον σύζυγό της να μετακομίσουν στη Φαρκαδόνα «για να έχουν τα παιδιά καλύτερη ποιότητα ζωής». Μετά την πλημμύρα επέστρεψαν στα Τρίκαλα, «μάλλον για πάντα», όπως λέει. Το σπίτι τους πλημμύρισε, αλλά λίγο. «Καταστράφηκαν οι ντουλάπες και τα κρεβάτια, ο καναπές και τα κάτω ντουλάπια της κουζίνας. Αλλά η αποζημίωση δόθηκε ανάλογα με τα εκατοστά του νερού που είχε μπει στο σπίτι και έτσι πήραμε 1.800 ευρώ». «Δεν υπήρχε πια δουλειά στο χωριό και έπρεπε να πηγαίνω σε δύο διαφορετικά χωριά για να πάνε τα παιδιά σχολείο», μου εξηγεί. Χάθηκε η γειτονιά, απέμεινε η ταλαιπωρία. Πέρυσι στη Φαρκαδόνα λειτούργησε ένα δημοτικό σχολείο και φέτος, την επόμενη εβδομάδα, θα εγκαινιαστούν ένα ακόμα δημοτικό, το γυμνάσιο και το τεχνικό λύκειο που φτιάχτηκαν με χρηματοδότηση από την Ενωση Ελλήνων Εφοπλιστών. «Ο παιδικός σταθμός δεν θα λειτουργήσει ούτε φέτος», σημειώνει η Αθηνά. Στο χωριό Βλοχός, που σκεπάστηκε από τα νερά, ελάχιστοι κάτοικοι έχουν επιστρέψει μετά την καταστροφή, οι μεγαλύτεροι, που κάπως αισθάνονται το σπίτι τους σαν καταφύγιο, όπως και να είναι. «Οσοι είχαν παιδιά σε σχολική ηλικία τα πήραν και έφυγαν», λέει ο 65χρονος Μάνθος Κολώνας. Το σχολείο λειτουργεί έστω και με λίγα παιδιά, αλλά δύο χρόνια μετά το κοινοτικό γραφείο και το ιατρείο παραμένουν κλειστά.

kosmoslarissa.gr (από την Καθημερινή)